شناخت PH و ORP

در این مقاله به دو سوال بسیار مهم در امر شیمی آب میپردازیم.

PH چیست ؟
ORP چیست ؟

pH چیست؟

اندازه گیری میزان قلیاییت یا اسیدی بودن یک محلول در مقیاس 0 تا 14 میباشد، که در آن 7 خنثی، کمتر از 7 اسیدی و بیشتر از 7 قلیایی (یا بازی) است. هر چقدر به 0 نزدیک تر شوید، محلول اسیدیتر ، و هر چقدر به سمت 14 حرکت کنید، محلول قلیاییتر میگردد.

PH اغلب در یک مقیاس رنگی گرافیکی به صورت زیر نشان داده میشود

مقدار PH آب، به طور مستقیم به نسبت یونهای هیدروژن مثبت و هیدروکسید منفی بستگی دارد:

هنگامی که آب دارای غلظت مساوی از یونهای ⁺H و ¯OH باشد، خنثی گفته میشود. (pH =7)
هنگامی که آب دارای غلظت بیشتری از یون های ⁺H باشد، اسیدی گفته میشود. (pH <7)
هنگامی که آب دارای غلظت بیشتری از یون های ¯OH باشد، قلیایی گفته میشود. (pH >7)

مقیاس pH یک مقیاس لگاریتمی است، به این معنی که هنگامی که pH یک واحد افزایش یابد، غلظت یون های ⁺H را 10 برابر تغییر میدهد. بنابراین برای مثال، یک محلول با pH= 8، ده برابر قلیاییتر از یک محلول با pH= 7 و یک محلول با pH=9 ،صد برابر قلیاییتر از یک محلول با pH= 7 است.

ORP چیست؟

مواد همیشه به طور مطلق خنثی نیستند و با توجه به شرایط مولکولی خود علاقه به دریافت ، اهداء و یا نگه داشتن الکترون دارند . موادی که علاقه به گرفتن الکترون دارند را اکسیدکننده می نامند و موادی که به طور بالقوه علاقه به دادن الکترون دارند را به نام آنتی اکسیدان میشناسند .برخی محققان اعلام کرده اند مواد اکسید کننده در بدن ، از دیگر سلولها و حتی کرموزوم ها کمبود الکترونهای خود را جبران میکنند که این باعث شکست پیوند مولکولی و نقص ساختار شبکه مولکولی سلول ها میشود و میتواند باعث ایجاد بیماری های خطرناک از جمله سرطان شود و حتی گفته میشود که ایجاد روند پیری درواقع ناشی از همین واکنش هاست . بنابراین جهت کاهش عوارض اکسیدکننده ها بسیار توصیه میکنند که افراد توجه کافی به مواد آنتی اکسیدانی داشته باشند . میزان علاقه به دزدیدن الکترون را با شاخص ORP نشان میدهند .

ORP به عنوان یک متغییر بسیار مهم در آب یونیزه و با نام پتانسیل کاهش اکسیداسیون (Oxidation Reduction Potential ) شناخته میشود که گاهی اوقات با نام REDOX از آن یاد میشود . بسیاری از محققان آب در شرق آسیا اعتقاد دارند که آب یونیزه با PH بالا خوب است ولی شاخص ORP بسیار مهم تر است . متغییر ORP سبب بهبود شبکه مولکولها و خواص آنتی اکسیدانی و اکسیژن رسانی بهتر به بدن میشود .

ORP یک نوع انرژی پتانسیل ذخیره شده است که هر لحظه آماده به کار میباشد . این انرژی لزوما فعال نیست اما ما میدانیم که وجود دارد و قابل اندازه گیریست . این انرژی بالقوه را به صورت پتانسیل الکتریکی در واحد میلی ولت (mV) اندازه گیری میکنیم . معمولا از دستگاههای بسیار حساس که مقدار بسیار جزئی ولتاژ را اندازه گیری میکنند و به نام ORP METER شناخته میشوند برای اندازه گیری استفاده میشود . در واقع ما حضور اکسیدکننده ها و یا عوامل کاهش آنها و بار الکتریکی را میسنجیم .

به بیان ساده ORP اندازه گیری پاکیزگی آب و توانایی آب برای حذف آلاینده ها می باشد.

ORP مثبت نشان میدهد که یک ماده عامل اکسید کننده است و هر چقدر که این مقدار بیشتر باشد، میزان اکسیدکنندگی ماده بیشتر است. به عنوان مثال، ماده ای با ORP=+400mv ، چهار برابر اکسید کنندهتر از ماده ای با ORP=+100mv میباشد.

ORP منفی نشان میدهد که یک ماده عامل کاهنده است و هرچقدر که این مقدار کمتر باشد، ماده آنتی اکسیدانتر است. به عنوان مثال، ماده ای با ORP=-400mv، چهار برابر آنتی اکسیدانتر از ماده ای با ORP=-100mv میباشد.