شما می توانید مطلب زیر در مورد گندزدایی استخر با کلر را در قالب پادکست آموزشی ArianPoolCast038 بشنوید:
کلر در سال ۱۷۷۴ توسط یک شیمیدان سوئدی به نام کارل شیله کشف شده است. کلر، از قدرت گندزدایی بالایی برخوردار است، و از این رو، جایگاه ویژه‌ای در صنایع مختلف به ویژه در تصفیه ی آب آشامیدنی دارد. استفاده از کلر، قدیمی ترین و مرسوم ترین روشی است که برای گندزدایی آب استخر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به جرئت می توان گفت که هیچ ماده یا سیستمی نتوانسته است جایگزین کامل کلر برای گندزدایی آب استخرها و جکوزی ها شود و کلیه ی سیستم های نوینی که به این صنعت معرفی شده اند، به منظور کاهش میزان مصرف کلر مورد استفاده قرار می گیرند.
کلر، در انواع مختلفی موجود است:
- کلر مایع (سدیم هیپوکلریت) که حاوی ۱۲ تا ۱۶ درصد کلر است (می‌توانید این ماده را با مایع سفیدکننده ی خانگی مقایسه کنید که حدود ۵ درصد کلر آزاد دارد).
- کلر جامد (کلسیم هیپوکلریت) که حاوی ۶۵ تا ۷۵ درصد کلر آزاد است.
- کلر گازی که شامل ۱۰۰ درصد کلر آزاد است. این ماده بسیار سمی است و استفاده از آن برای گندزدایی آب استخرهای شنا ممنوع می باشد.
طبق استاندارد ملی ۱۱۲۰۳ – الزامات عمومی استخرهای شنا، غلظت کلر آب استخر باید بین ppm 1 تا ۳ باشد تا بیشترین تاثیر را در گندزدایی و در عین حال کمترین ضرر را برای شناگران داشته باشد. در صورتی که استخر شما تنها با کلر ضدعفونی شود و کلر موجود در آب استخر از ppm 1 کمتر باشد، موقعیت بسیار مناسبی جهت رشد جلبک ها و باکتری ها فراهم می شود.
واکنش شیمیایی کلر در آب استخر به صورت زیر می باشد :
Cl₂ + H₂O → HOCL + HCl
هیپوکلرو اسید(HOCl) ، قوی ترین و موثرترین محصول واکنش آب با کلر است. به عبارت دیگر، این محصول، مؤثرترین فرم کلر جهت گندزدایی آب می باشد. پارامترهایی که بر اثرگذاری کلر تاثیر می گذارند، عبارتند از: زمان تماس(CT) ، نوع میکروارگانیسم، سن میکروارگانیسم، سطح پارامترهای شیمی آب و دمای آب .
یکی از مهم ترین عواملی که بر میزان اثرگذاری کلر در گندزدایی آب تاثیر می گذارد، pH آب است. گندزدایی استخر با کلر زمانی در حالت بهینه قرار می گیرد که pH بین ۵/۵ و ۷/۵ باشد. در pH=6 تقریبا ۸۰% هیپوکلرو اسید و در pH=8 تقریبا ۸۰% یون هیپوکلریت تولید می شود. دلیل این است که در pH بالا، هیپوکلرو اسید به یون های هیپوکلریت تبدیل می شود. البته، هر دوی اینها، میکروارگانیسم ها و باکتری ها را با حمله به لیپیدهای دیواره سلولی و از بین بردن آنزیم ها و ساختمان داخلی سلول، نابود می کنند. با این حال، هیپوکلرو اسید، به میزان ۶۰ تا ۱۰۰ برابر نسبت به یون هیپوکلریت در از بین بردن یا اکسید کردن میکروارگانیسم ها موثرتر است.
همانگونه که در بالا بیان شد، در ادامه واکنش شیمیایی کلر در آب استخر، طبق فرمول زیر، میزان هیپوکلرواسید با توجه به سطح pH آب تغییر کرده و به یون هیپوکلریت تبدیل می شود :
HClO → ClO– + H+
| درصد HOCL فعال | pH | درصد ClO– کمتر فعال |
| ۳ | ۶/۰ | ۹۷ |
| ۹ | ۶/۵ | ۹۱ |
| ۲۴ | ۷/۰ | ۷۶ |
| ۳۴ | ۷/۲ | ۶۶ |
| ۵۰ | ۷/۵ | ۵۰ |
| ۶۷ | ۷/۸ | ۳۳ |
| ۷۶ | ۸/۰ | ۲۴ |
| ۹۱ | ۸/۵ | ۹ |
تأثیر pH بر هیپوکلرو اسید و یون هیپوکلریت
میزان استاندارد pH آب استخر باید در محدوده ۲/۷ تا ۸/۷ باشد. در غیر این صورت، باعث بروز مشکلات متعددی می گردد و سلامت شناگران را به خطر می اندازد.
