اولین حمامهای بخار، که در آنها از درجه حرارت پایینتر و رطوبت بسیار بالا بهره برده میشد، را متعلق به رومیها و ترکها میدانند؛ شاید به این دلیل که این حمامهای بخار در میان این دو ملت بسیار رواج یافته و به بخش مهمی از فرهنگ آنها تبدیل شده بود.
حمام بخار رومی
در روم باستان، حمامهای بخار علاوه بر سلامتی و بهداشت، از نظر اجتماعی هم حائز اهمیت بودند چراکه رومیها یکدیگر را در حمام ملاقات و جلسات مهم خود را نیز در این محل برگزار میکردند. این فرهنگ تا مدتها پس از سقوط امپراتوری روم هم ادامه یافت. حمامهای بزرگ شاهنشاهی، Thermae نامیده میشدند. حمامهای کوچکتری به نام Balneae هم وجود داشتند که یا به صورت عمومی بودند یا بخشی از ویلاهای خصوصی را تشکیل میدادند. رومیها، علاقهی وافر خود به حمامهای بخار را به سراسر امپراطوری گسترش دادند و بیشتر شهرهای روم، دست کم یک حمام عمومی داشتند. حمام، یکی از ساختمانهای بسیار مهم در پادگانهای روم بود.
حمامهای عمومی از سه بخش اصلی تشکیل میشدند:
- Caldarium، گرمترین قسمت بود و درست بالای کوره یا سیستم گرمایش مرکزی ساخته میشد. کف این قسمت از موزاییک بود و دیوارهایش توخالی بودند تا گرمای کوره که از زیر اتاق میآمد، آنها را هم گرم کند. امروزه هم استفاده از موزاییک برای کفپوش اتاقهای سونا بخار بسیار رایج است.
- Tepidarium، مجللترین قسمت حمامهای بخار در روم باستان بود که به عنوان اتاق ماساژ مورد استفاده قرار میگرفت. حرارت این فضا، ملایم بوده و محلی برای برگزاری جلسات به شمار میرفت.
- Frigidarium، قسمتی بود که اتاق رختکن و استخر آب سرد در آن قرار داشت.
حمام بخار ترکی
حمام بخار ترکی (Hammam) با الهام از حمامهای رومی ساخته شد و درست مثل آنها، سه قسمت اصلی داشت که اولی، گرمترین قسمت بود، درجهی حرارت دومی، ملایم بود و سومی هم سردترین قسمت حمام به شمار میرفت. حمامها در ابتدا به مساجد متصل بودند اما در زمان امپراطوری عثمانی از مساجد جدا شدند و برای معاشرت و حمام بخار گرفتن کاربرد پیدا کردند. مراسم استحمام ترکها شامل سونا بخار، ماساژ و اسکراب بود.
در فاصله سالهای 1850 تا 1860، حمام به سبک ترکی توسط دیپلماتی به نام دیوید اورکهارت به بریتانیا معرفی شد و طی 150 سال، بیش از 600 حمام ترکی در بریتانیا ساخته شد. اولین حمام ترکی در ایالات متحده آمریکا در سال 1863 افتتاح شد. با ظهور بخار ساز، حمام بخار بار دیگر محبوبیت پیدا کرد.